STARA GAZOWNIA WARSZAWSKA i KL WARSCHAU

WARSZAWSKIE ZABYTKI TECHNIKI 

Gaz - nie tylko do kuchenki i latarni

Bez wątpienia najbardziej znanym warszawskim zabytkiem techniki są Filtry Lindleya.
Ich sława przyćmiewa inny obiekt – pochodzący z tego samego okresu i równie ciekawy:
Starą Gazownię Warszawską, która powstała w latach 1886- 1888 przy ul. Dworskiej 25 -
dziś Kasprzaka 25. Obiekty Gazowni budowano prawie w tym samym czasie (kilka lat później), co Filtry Lindleya i zachowują one także ten sam charakterystyczny styl architektoniczny budynków przemysłowych tamtej epoki. 
Stara Gazownia bardzo często mylnie utożsamiana jest tylko z rotundami z czerwonej cegły, stojącymi przy ul. Prądzyńskiego. Tymczasem teren dawnej Gazowni Warszawskiej jest znacznie większy, liczy ok. 20 ha. Co ciekawe - obie charakterystyczne rotundy - dawne zbiorniki gazu - znajdują się obecnie poza terytoriumi Gazowni i stanowią własność prywatnej spółki, wraz z gruntem, na którym stoją.
Od lat siedemdziesiątych nie korzystamy już wprawdzie w Warszawie z gazu powęglowego, ale zabudowania pozostały i służą obecnie celom muzealnym i biurowym Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazowego.

Obecnie na rozległych terenach dawnej Gazowni Warszawskiej mieści się
Muzeum Gazownictwa w Warszawie.

Tereny Gazowni Warszawskiej zajmują obszar ok. 20 ha. Większość obiektów nie jest dostępna do zwiedzania wewnątrz, za to gmach, który można obejrzeć od środka - Muzeum Gazownictwa - posiada największe w Polsce zbiory eksponatów w swojej dziedzinie. Naprawdę jest tam co oglądać. Bez wątpienia jest to jeden z najciekawszych i najlepiej zorganizowanych obiektów muzealnych Warszawy.
Muzeum  Gazownictwa zlokalizowane jest na terenie Gazowni Warszawskiej, w dawnym budynku aparatowni i tłoczni gazu, która wiele lat temu służyła sprężaniu gazu  i przesyłaniu go kolektorami do odbiorców. W 1856 Komitet Gazowy podpisał z Niemieckim Kontynentalnym Towarzystwem Gazowym w Dassau umowę koncesyjną na budowę gazowni. Wynikiem zawarcia umowy jako pierwsza była gazownia przy ul. Ludnej na Powiślu.W latach 1886-1888 zbudowano znacznie większą gazownię przy ul. Dworskiej (dziś Kasprzaka). Od 1892 znajdowała się przy niej fabryka chemiczna. W 1925 gazownia stała się własnością gminy m. st. Warszawy i od tego czasu nazywała się "Gazownia Miejska". Gazownia uległa zniszczeniu podczas wojny obronnej wrześniowej 1939, po czym została unieruchomiona. Odbudowano ją zaraz po wojnie i uruchomiono 25 czerwca 1945. W 1978 zakończono produkcję gazu powęglowego.

W trakcie naszej wizyty obejrzymy teren Gazowni, a w Muzeum  dziesiątki eksponatów związanych z historią obiektu oraz z wykorzystaniem gazu: stare maszyny zakładu, zdjęcia, dokumenty, zabytkowe uliczne latarnie gazowe, a także nietypowe urządzenia zasilane gazem - m.in.: gazową lodówkę, żelazko, lokówkę, młynek do kawy ... 

Mnóstwa ciekawostek o gazownictwie dowiemy się na spotkaniu z Dyrektorem Muzeum Gazownictwa – Panem Zygmuntem Marszałkiem, który jest dosłownie „chodzącą encyklopedią” wiedzy o tym temacie.

Nieprzypadkowo na miejsce spotkania wybraliśmy jednak nie ulicę  Kasprzaka, lecz rejon Dworca Zachodniego. Nasz spacer zaczniemy bowiem od skonfrontowania mitów i prawdy o Reducie Ordona – sprawdzimy, ile fikcji poetyckiej zawiera słynny wiersz Mickiewicza. Na trasie znajdą się też tereny dawnej Drogi Królewskiej i Okopów Lubomirskiego.

Kolejnym etapem będzie Skwer Pawełka. Niewiele osób, nawet rodowitych warszawiaków, wie i pamięta, że w czasie II wojny światowej sięgały tu tereny założonego na Woli przez hitlerowców obozu koncentracyjnego KL Warschau, gdzie zamordowano ok. 200.000 tysięcy mieszkańców Warszawy. Dziś wydarzenia te – które przez wiele lat owiane były tajemnicą – upamiętnia skromny pomnik, którego powstanie zainicjowali warszawiacy, układając symboliczne kamienie.

Czas trwania całego spaceru:  ok. 2,5 - 3 godz.

Termin: wiosna 2016
Koszt:
z Kartą Globtrotera: 5 zł, dla pozostałych osób: 10 zł 

Spotkanie grupy: 

Dworzec PKP W-wa Zachodnia, w holu przy kasach kolejowych, przy pętli autobusu 103; godz. 9.30
Osoby niezainteresowane pierwszą częścią spaceru mogą dołączyć przy wejściu do Gazowni - o godz. 10.45. 

Uwaga! Bardzo ważne!

Teren Gazowni jest terenem zamkniętym - grupa wchodzi tam na specjalną przepustkę. Musimy przekazać ochronie obiektu listę uczestników wraz z numerami PESEL, dlatego prosimy o podawanie ich przy zgłoszeniu. Osoby, których nie ma na liście nie są wpuszczane na teren obiektu. W zwiedzaniu uczestniczyć mogą osoby pełnoletnie oraz dzieci od lat 12 pod opieką osób dorosłych.

Zwiedzamy w grupach maksymalnie 25-osobowych.

 
Zgłoszenia: na spotkaniach Klubu, spacerach warszawskich oraz mailowo
e-mail:  turystyka.poczta@onet.eu 

W zgłoszeniu podaj: imię i nazwisko, numer telefonu, adres e-mail.