Usportowiony 60-latek. Warszawski Stadion Dziesięciolecia

NIE DO KOŃCA JUBILAT

W ceniu urodzinowych blasków wokół PKiN pozostały inne obiekty budowane dokładnie w tamtych latach. Gdyby tak poszukać na pewno znalazłoby się ich więcej. 

Ot, na przykład: Stadion Dziesięciolecia. 

Gdyby nadal istniał w dawnej formie również obchodziłby teraz 60-lecie. Zważywszy, że sportowa funkcja obiektu i jego lokalizacja przetrwały w pewnym sensie i tak można mówić o jubileuszu.

Oficjalna nazwa brzmiała: Stadion Dziesięciolecia Manifestu Lipcowego. Stadion budowano od sierpnia1954 do lipca 1955;  zaledwie 11 miesiący. Był to rekord światowy, jeśli chodzi o obiekt tej wielkości. Uroczyste otwarcie nastąpiło oczywiście 22 lipca, czyli w rocznicę uchwalenia Manifestu Lipcowego. W roku 1955, to jest dokładnie w tym samym czasie, co Pałac Kultury. Po wspaniałej, hucznej gali w stylu ludowym rozegrano inaugurujące zawody sportowe, których głównym punktem był towarzyski mecz piłkarski pomiędzy reprezentacjami miast: Warszawy i Katowic. 

Stadion był obiektem olimpijskim z pełnowymiarowym boiskiem do piłki nożnej (105 m × 68 m ) oraz 8-torową bieżnią lekkoatletyczną o długości 400 metrów. Posiadał odkryte trybuny z drewnianymi ławkami mieszczącymi 71 008 osób. Rekord "pojemności"  został pobity w dniach 1–2 sierpnia 1958: mecz lekkoatletyczny Polska – USA zgromadził  prawie 100 tysięcy widzów. 

Projekt obiektu przygotował zespół architektów: Jerzy Hryniewiecki, Zbigniew Ihnatowicz i Jerzy Sołtan, wygrywając w rozpisanym konkursie. Budowę prowadził nowy zespół Jerzego Hryniewieckiego, w zmienionym składzie. Po odejściu z grupy Zbigniewa Ihnatowicza i Jerzego Sołtana, którzy nie akceptowali poprawek w stylu socrealizmu, dołączyli Marek Leykam i Czesław Rajewski.

Do usypania korony obiektu wraz z wałem pod przyszłe trybuny użyto wojennych gruzów Warszawy. Specyficzną ciekawostką jest, że zastosowana wówczas technika budowy wałów ziemnych została zastosowana przez budowniczych niemieckich niemal 20 lat później przy budowie Stadionu Olimpijskiego w Monachium na Olimpiadę w 1972 r. 

Na Stadionie Dziesięciolecia odbywały się najważniejsze imprezy sportowe w kraju, m.in. spotkania międzypaństwowe piłkarskiej reprezentacji Polski, finały piłkarskiego Pucharu Polski, Derby Warszawy, lekkoatletyczne mecze międzypaństwowe czy finisze Wyścigu Pokoju. Organizowano tutaj koncerty, masówki, dożynki i uroczyste obchody ważnych dla PRL-u rocznic i wydarzeń.

Ostatni mecz Reprezentacji Narodowej w piłce nożnej w eliminacjach Mistrzostw Europy, został rozegrany na stadionie 17 kwietnia 1983 z reprezentacją Finlandii. Od tego momentu stadion nastąpiła przerwa w organizowaniu imprez sportowych na tym obiekcie.

17 czerwca 1983, w trakcie drugiej podróży apostolskiej do Polski, uroczystą mszę na stadionie odprawił Jan Paweł II.

Przez kolejne lata stadion niszczał, plany jego przebudowy lub rozbudowy okazywały się zbyt kosztowne. W zamian za utrzymanie obiektu stadion został w 1989 wydzierżawiony przez miasto Warszawa do celów handlowych firmie Damis.

W latach 1989–2008 stadion wykorzystywano jako największe targowisko w Europie  - „Jarmark Europa", zarządzane przez firmę Damis, a następnie przez Centrum Hurtowo Detaliczne „Stadion”. 

22 sierpnia 2008 Centrum Hurtowo-Detaliczne Stadion przestało być zarządcą targu przy Stadionie X-lecia.

6 września 2008 na Stadionie Dziesięciolecia odbył się finał serii Red Bull X-Fighters. Na zakończenie imprezy minister sportu i turystyki Mirosław Drzewiecki oficjalne zamknął Stadion Dziesięciolecia.

W maju 2008 r. rozpoczęły się prace pomiarowe i eksploracyjne w związku z planowaną budową nowego stadionu.

Otwarcie Stadionu Narodowego nastąpiło w roku 2012, z okazji mistrzostw piłkarskich EURO 2012.

Zachowane relikty Stadionu Dziesięciolecia (m.in. tunele, pamiątkowe tablice oraz budynek administracyjny) można obejrzeć podczas zwiedzania Stadionu Narodowego w ramach trasy historycznej.