Mennica na warszawskiej Woli

Przechodząc ulicą Grzybowską lub Żelazną nie sposób nie zwrócić uwagi na potężny, lśniący gmach o nowoczesnej architekturze, stojący przy skrzyżowaniu tych ulic. To aktualna siedziba jednej z najważniejszych firm współczesnej Warszawy, a nawet Polski - Mennicy Polskiej. Siedziba i nazwy zmieniały się kilkakrotnie.  Mennica rozpoczęła pracę na terenie dzisiejszego Śródmieścia - na ul. Bielańskiej, potem wywędrowała na Pragę - na Markowską,  później na Wolę - na ul. Pereca  i w tej okolicy mieści się również dziś  - ale jej tereny znacznie się powiększyły i nowe gmachy stoją przy ulicy Żelaznej 56. Zarząd spółki ulokowano w jednym ze starszych budynków przy ul. Pereca, dlatego w adresie Mennicy pojawia się ulica Pereca 21, mimo że tereny zakładu zajmują obecnie spory obszar pomiędzy ulicami Waliców, Grzybowską, Żelazną i Prostą.

AURUM - "inteligentny" biurowiec

Architektura nowej siedziby Mennicy budzi różne reakcje, jednym się podoba, innym - wręcz przeciwnie. Najciekawszą część kompleksu stanowi nowoczesny budynek biurowy, zwany AURUM (po łacinie: złoto). Przy jego projektowaniu wkomponowano w nowe elewacje fragmenty czerwonych ceglanych murów dawnego browaru Junga i cześć muru Getta. Do budynku wchodzi się bezpośrednio od ulicy Waliców lub poprzez dziedziniec od ulicy Pereca.
A oto ogólna charakterystyka "AURUM":  budynek składa się z dwóch części: jedna o wysokości trzech , druga - siedmiu kondygnacji nadziemnych, do tego dochodzą trzy kondygnacje podziemnego parkingu na 150 samochodów. AURUM dysponuje 5 050 m2 powierzchni biurowej do wynajęcia, w tym 539 m2 powierzchni usługowo-handlowej. Otwarta przestrzeń, włącznie z systemem podnoszonych podłóg umożliwia zagospodarowania biur zgodnie z życzeniem klienta z dowolną konfiguracją. Hall wejściowy wraz z recepcją mają ciekawą, reprezentacyjną aranżację; przestronne, zadaszone, przeszklone patio i zabudowane szkłem i aluminium pomieszczenia na sklepiki i biura. Większość z nich jest już zajęta, przeważnie przez firmy, których działalność koreluje tematycznie z Mennicą - sklepy jubilerskie, salony numizmatyczne.
W obrębie biurowca AURUM mieści się Gabinet Numizmatyczny Mennicy, prezentujący kolekcję monet, orderów i medali, z których najstarsze zbiory pochodzą z czasów króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.  Po sąsiedzku, kilka kroku od Gabinetu Numizmatycznego, usytuowano Skarbiec Mennicy Polskiej, gdzie można kupić współczesne wyroby kolekcjonerskie Mennicy.

Zanim się tam jednak wybierzemy, przyjrzyjmy się pokrótce współczesnej Mennicy i jej historii.

Mennica Polska dziś

Struktura i działalność
Mennica Polska S. A. jest obecnie jedyną mennicą świata będąca spółką akcyjną. W kwietniu 1994 mennica została przekształcona w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa "Mennica Państwowa Spółka Akcyjna", a we wrześniu owego roku otwarto nowy budynek przy ul. Żelaznej. Od 7 kwietnia 1998 mennica notowana jest na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. 31 maja 2005 firmę spółki zmieniono na obecną: Mennica Polska Spółka Akcyjna. 27 kwietnia 2010 Ministerstwo Skarbu Państwa i Bank Gospodarstwa Krajowego sprzedały łącznie 42% akcji spółki, kończąc tym samym jej prywatyzację. Jej Prezesem jest Tadeusz Steckiewicz.
7 maja 2010 struktura akcjonariatu była następująca:
* Zbigniew Jakubas ze spółkami zależnymi - 42,32%;
* Pioneer Pekao Investment Management S.A. - 4,99%;
* ING Otwarty Fundusz Emerytalny - 5,83%;
* Amplico Otwarty Fundusz Emerytalny - 5,58%;
* pozostali - 41,28%.
Główną i podstawową działalność Mennicy stanowi produkcja wyrobów monetarnych i grawersko-medalierskich.
W mennicy powstają między innymi:
* polskie monety obiegowe i kolekcjonerskie;
* monety na zamówienie emitentów z innych państw;
* inwestycyjne sztabki złota o masie od 5 do 250 g;
* wszystkie polskie odznaczenia państwowe;
* medale i znaczki;
* odznaczenia służbowe (m.in., tzw. "blachy" policyjne);
* datowniki;
* pieczęcie (m.in. dla Sądu, dla ministerstw) i znaczniki (cechowniki) probiercze.

Warto tu wspomnieć, że od 13 grudnia 1927 roku decyzją Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej jedynym miejscem, gdzie produkuje się polskie pieczęcie urzędowe zawierające wizerunek godła jest Mennica Polska.  Pieczęć stanowi świadectwo autentyczności dokumentu i jest elementem jego zabezpieczenia. Wieloletnie doświadczenie Mennicy w tej branży i wypracowane standardy pozwoliły na rozszerzenie produkcji o pieczęcie o charakterze lokalnym, wśród nich pieczęcie herbowe zawierające znaki heraldyczne miast, gmin i organizacji samorządowych przeznaczone do tuszu, laku czy wyciskania w papierze.
Mennica zajmuje się także płatnościami elektronicznymi. W 2004 roku wprowadziła Warszawską Kartę Miejską. Obecnie już w ponad 700 miejscowościach istnieje sieć terminali "Strefa", umożliwiających sprzedaż biletów komunikacji miejskiej oraz dokonywanie przedpłat parkingowych, a nawet doładowań telefonów komórkowych.
Mennicę kojarzymy oczywiście z pieniędzmi. Ale od momentu zaistnienia na Giełdzie  działalność tej spółki bardzo się rozszerzyła.  Poprzez swoje spółki zależne zajmuje się sprzedażą monet, medali i innych towarów, przetwórstwem metali szlachetnych, prowadzi działalność deweloperską (osiedla w Łomiankach i w Jabłonnie oraz budynki w Warszawie), Oferuje także wynajem powierzchni biurowych, magazynowych, produkcyjnych i reklamowych. Jej częścią jest także firma wyspecjalizowana w konwojowaniu oraz ochronie mienia i osób, zakładaniu i obsłudze instalacji alarmowych, a nawet  działalności detektywistycznej. Dział informatyki przedsiębiorstwa świadczy usługi z zakresu projektowania i konfiguracji, doradztwa, administrowania i napraw sprzętu komputerowego i sieci. Jeszcze inna firma spółki zajmuje się unieszkodliwianiem odpadów przemysłowych.

Historia Mennicy sięga połowy XVIII wieku.

Kiedy 7 września 1764 Sejm elekcyjny wybrał Stanisława Augusta Poniatowskiego na króla Polski zobowiązał go do uporządkowania polskiego systemu monetarnego i uruchomienia nowej mennicy. 10 stycznia 1765 Stanisław August powołał Komisję Menniczą. 3 lipca tego samego roku nabył posesję z pałacem przy ul. Bielańskiej, w której niebawem - bo już w 1766 roku zaczęła funkcjonować Mennica Warszawska.
Lata 1791-1831
Od roku 1791 litery M.W. (Mennica Warszawska) stały się znakiem menniczym, używanym też później w XIX wieku i ponownie po wojnie - od 1965 r.
9 stycznia 1796 roku, w wyniku rozbiorów Polski, po raz pierwszy nastąpiło  zamknięcie Mennicy przez zaborców. 9 czerwca 1810 r. Mennica wznowiła pracę na potrzeby Księstwa Warszawskiego.  Po Kongresie Wiedeńskim w 1815 r. nastąpił kolejny nowy podział Polski przez zaborców. Mennica Warszawska przez cały rok biła monety nieistniejącego już państwa, Księstwa Warszawskiego, z datą wsteczną 1814 roku. W trakcie Powstania Listopadowego w 1830 roku Mennica stała się również fabryką zbrojeniową.  Kiedy w trakcie Powstania, 25 stycznia 1831 r., zdetronizowano cara, rozpoczęto bicie monet z godłami narodowymi.

Lata 1832-1907
Ukaz carski  z 15 października 1832 roku wprowadził pierwszą monetę rosyjsko-polską. Widniały na niej napisy w dwóch językach: polskim i rosyjskim, a jej nominał wynosił 15 kopiejek = 1 złoty.
W roku 1841 kolejny ukaz carski wprowadził w Królestwie walutę rosyjską, dwujęzyczne monety zostały wycofane z obiegu. W 1842 r. wybita została w Mennicy Warszawskiej pierwsza moneta rosyjska o nominale jednego rubla. 
1 stycznia 1868, w ramach represji po Powstaniu Styczniowym władze carskie zamknęły Mennicę. Rozbiórka budynków przy ulicy Bielańskiej rozpoczęła się w 1907 roku.

Lata 1924-1939
Po I wojnie światowej i odzyskaniu niepodległości przez Polskę dopiero 14 kwietnia 1924 Mennica Państwowa wznowiła pracę. Otwarcie obiektu w nowym miejscu -  przy ulicy Markowskiej 18 na warszawskiej Pradze, nastąpiło w obecności prezydenta Rzeczypospolitej Stanisława Wojciechowskiego i ministra Skarbu Władysława Grabskiego i uczczone zostało pamiątkową monetą.  W 1926 roku utworzono Gabinet Numizmatyczny, a jego pierwszym kustoszem zosta znany numizmatyk Karol Plage.

Lata 1939-1941
We wrześniu 1939 r. budynek warsztatowy uległ zniszczeniu w wyniku działań wojennych. Okupacyjne władze niemieckie zajęły Mennicę i skonfiskowały kruszce szlachetne.
W 1940 roku hitlerowcy dokonali rabunku kolekcji numizmatycznej Mennicy. Kustosz Władysław Terlecki zdołał uratować około 10% eksponatów.
W latach 1941 - 1944 Mennica pracowała na potrzeby okupanta. Bito tam cynkowe monety dla okupowanych ziem polskich. 12 września 1944 roku wojska niemieckie wysadziły mennicę w powietrze.

Lata 1944-1957
Mennica wznowiła działalność jeszcze w 1944 przy ul. Markowskiej, nie wytwarzała jednak monet. W 1952 została przeniesiona do nowej siedziby przy ówczesnej ul. Ceglanej (obecnie Pereca). Pierwsze powojenne monety polskie, o nominałach 1 i 2 gr., jeszcze z napisem "Rzeczpospolita Polska" i datą wsteczną 1949, wybito w 1953 roku . W 1957 na monetach jako nazwa państwa pojawiła się "Polska Rzeczpospolita Ludowa". Rozpoczęto też stosowanie zmiany daty rocznej na stemplach monet wraz ze zmianą roku kalendarzowego.

Lata 1990-1994
Od 20 września 1990 na monety powrócił napis "Rzeczpospolita Polska" i orzeł w koronie - zgodnie z ustawą z dnia 29 XII 1989 r.
10 lutego 1991 roku wmurowano kamień węgielny pod nowy gmach Mennicy.
26 września 1994 r. nastąpiło otwarcie nowego gmachu Mennicy przy ulicy Żelaznej 56, uczczone pamiątkową monetą.
Lata  1995 - 2009
W marcu 2004 roku polska moneta 2 zł "10 lat Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy"  ("dwójka z dziurką") otrzymała główną nagrodę jako najbardziej zaawansowana technicznie moneta obiegowa wyprodukowana na świecie w latach 2002-2003.
Skąd wziął się pomysł dziurki? Ponieważ można z tego zrobić wisiorek i nosić ją blisko serca - jak powiedział Jurek Owsiak.

W niedzielę 19.12.2004 r. prezes Mennicy Państwowej Tadeusz Steckiewicz w studiu Telewizji Polskiej uroczyście przekazał Otylii Jędrzejczak replikę złotego medalu, zdobytego przez pływaczkę w Atenach.
Właśnie w tym studiu Otylia Jędrzejczak oficjalnie zamknęła licytację swojego oryginalnego medalu. Został on sprzedany za 257 550 złotych. Mistrzyni olimpijska cały dochód z licytacji przekazała na leczenie dzieci chorych na białaczkę. W jej prywatnej kolekcji pozostała replika wykonana przez Mennicę Państwową. Wyprodukowany przez Mennicę medal różnił się od tego zdobytego w Atenach. Ten wykonany w Mennicy jest ze szczerego złota i waży prawie 300 g. Oryginalny medal olimpijski był ze srebra i pozłacany.
We wrześniu roku 2009 aż 7 monet z Mennicy Polskiej zostało nagrodzonych na konkursie monet kolekcjonerskich Coin Constellation w Petersburgu. Było to wielkim sukcesem, ponieważ w edycji imprezy do oceny zgłoszono 176 monet z 21 krajów.

 Artykuł opracowany  m.in. na podstawie informacji z WIKIPEDII  oraz dzięki uprzejmości i współpracy pracowników Gabinetu, ktorzy nie tylko umożliwili nam wizytę i pięknie oprowadzili nas po zbiorach, ale też udostępnili nam materiały informacyjne, za co Redakcja wortalu serdecznie dziękuje.


Więcej zdjęć >>> Mennica na warszawskiej Woli i Gabinet Numizmatyczny

Poczytaliście? Obejrzeliście zdjęcia? Chcecie zobaczyć na własne oczy? To jest możliwe. Szczegóły o wycieczce Klubu Globtrotera w rejon Mennicy  można poznać tutaj >>> FASCYNYJĄCY MIRÓW