UJAZDOWA DZIEJE ZAPOMNIANE

Spacerkiem po Starej Warszawie

Gdy książęta mazowieccy postanowili przenieść swoją siedzibę z Czerska, na lokalizację kolejnego grodu wybrali skarpę nad Wisłą, w miejscu nazwanym Jazdów. Te okolice zajmują dziś Park Ujazdowski i Trasa Łazienkowska.  Posiadłość z biegiem czasu kolejno zmieniała właścicieli, aż trafiła w ręce królewskie – Anny Jagiellonki, a później Zygmunta III, który przebudował dwór swojej matki na Zamek Ujazdowski. Kolejnym właścicielem był marszałek  wielki koronny Stanisław Herakliusz Lubomirski, po którym objął tę posiadłość król Stanisław Poniatowski. Zamek w jego ówczesnej formie architektonicznej nie wzbudził akceptacji króla, który starał się go dostosować do swoich potrzeb i upodobań. Kolejne przebudowy nie przynosiły jednak zadowalającego efektu i w końcu Poniatowski zdecydował się na budowę nowej rezydencji - dzisiejszego Pałacu Łazienkowskiego, a Zamek Ujazdowski w roku 1784 przekazał wojsku. Powstały tam wówczas koszary i od tej pory obiekt związany był z wojskiem - od czasów napoleńskich (1807- 1809) aż po rok 1944. W latach 1809-1944 w zamkowych zabudowaniach mieścił się Szpital Ujazdowski – zwany też Głównym Szpitalem Wojskowym. Dziś część jego dawnych terenów, po odbudowie ze zniszczeń wojennych, zajmuje Główna Biblioteka Lekarska.

Gmach Zamku, po rekonstrukcji, stał się obiektem służącym różnym celom kulturalnym. Mieszczą się tam m.in.: Muzeum Zamku i Szpitala, Centrum Sztuki Współczesnej, kino studyjne, biblioteka, księgarnia, kawiarnia, restauracja.

Zanim powstał Plac na Rozdrożu od Zamku Królewskiego wiodła tędy droga do posiadłości Lubomirskich, Poniatowskich i Paców (dzisiejsze Łazienki i Belweder). W XVIII w. przez obecny Park Ujazdowski prowadziła Aleja Wilanowska, a pod koniec wieku XIX u zbiegu dzisiejszej Trasy Łazienkowskiej i Placu na Rozdrożu stała całkiem okazała cerkiew św. Michała Archanioła, zbudowana jako cerkiew wojskowa, głównie dla Litewskiego Pułku Lejbgwardii, stacjonującego w koszarach nieopodal, w rejonie ulicy Litewskiej. 
Obecnie to miejsce to wielopoziomowe skrzyżowanie głównych traktów komunikacyjnych Warszawy, w dolnej części ozdobione niewielkim parkiem z ładną fontanną.

Na skwerze przy północnym skraju Placu umieszczono pomnik Romana Dmowskiego. Przy pomniku od Placu odchodzi skośnie Aleja Szucha. Potężny gmach przy tej ulicy zajmuje obecnie Ministerstwo Edukacji Narodowej. Za czasów II wojny światowej było to jedno z najtragiczniejszych miejsc Warszawy – upamiętnione dziś w formie Mauzoleum Walki i Męczeństwa.

Za wspomnianą już wyżej fontanną rozciąga się osiedle o osobliwej nazwie - Latawiec. Jego główną ulicę stanowi Aleja Wyzwolenia. Prawdopodobnie niewielu obecnych mieszkańców tego rejonu pamięta, że ulica ta jest efektem dawnego planu urbanistycznego króla Stanisława Augusta - tzw. osi stanisławowskiej.

Czas trwania spaceru ok. 1,5 - 2 godz.

Koszt: z Kartą Globtrotera: 5 zł  / pozostałe osoby: 10 zł

 
Zgłoszenia: na spotkaniach Klubu, spacerach warszawskich oraz mailowo
e-mail:  turystyka.poczta@onet.eu 

W zgłoszeniu podaj: imię i nazwisko, numer telefonu, adres e-mail.